Deze pagina geeft bijzonderheden over deze werf. Als u de pagina gelezen hebt kunt u hem sluiten. U komt dan terug op de detailpagina over het schip.
Er ging in de metingen nog
al eens iets fout bij het overnemen van de werfnaam: vaak kregen de scheepsmeters de naam van de werf niet te zien
maar werd die verteld door de schipper of de eigenaar. De meters schreven op wat ze dachten te horen.
Bovendien was het handschrift van de meters niet altijd even duidelijk, dus bij het digitaliseren
van de scheepsgegevens ging ook nog wel eens wat mis. We hebben getracht de naam van de werf
te achterhalen zoals die door de werf zelf het vaakst gebruikt werd. In dit geval dus:
"American Petroleum Company".
De werfcode is: =APC
Desgewenst kunt u alle metingen van schepen van deze werf inzien, onafhankelijk van de spelling die in de metingen voor de werf gebruikt is.
Het adres van de werf was Sluisjesdijk -- maar zie de bijzonderheden! in Rotterdam (Inclusief Heijplaat en Pernis.).
(De positie op het kaartje is bij benadering.)
Er staan 18 metingen voor deze werf in de database. Daarvan zijn er 6 eerste (of enige) metingen, dus met redelijke zekerheid unieke schepen.
De werf bouwde hoofdzakelijk binnenschepen.
Het eerste bouwjaar (dus niet meetjaar!) dat in de metingen voor de werf vermeld wordt is 1891.
Het laatste bouwjaar dat in de metingen voor de werf vermeld wordt is 1909.
De American Petroleum Company (APC) was een Amerikaans-Belgisch-Nederlands bedrijf, opgericht door Standard Oil of New Jersey en een aantal investeerders. In 1951 werd de naam APC in Nederland vervangen door Esso, thans Exxon-Mobil. (De naam Esso komt van S.O. - Standard Oil.)
De Nederlandse Wikipedia heeft een uitgebreid lemma over de APC. Dat is wel in zijn geheel gebaseerd op maar één bron: het jubileumnummer van Essobron, het personeelsblad van oliemaatschappij Esso.
Ik kan dus volstaan met een korte beschrijving van de American Petroleum Company (APC) in Nederland. Voor België is dat uitgebreid gedaan door Auke Visser (zie de bronnen en literatuur hieronder). APC werd in 1891 opgericht. Standard Oil had toen al een olie-terminal aan de Sluisjesdijk in Rotterdam, die werd iets later onder de naam APC gebracht. Het kantoor bevond zich eerst aan de Willemskade in Rotterdam, later werd het "Esso-gebouw" aan de Zuid-Hollandlaan 7 speciaal voor APC gebouwd. Iedereen kent dat gebouw: het karakteristieke donkerrode gebouw met een torentje waar je op aanrijdt als je de A-12 helemaal afrijdt, Den Haag in. Het schijnt slecht te verhuren te zijn, in makelaarskringen wordt het "De Rode Olifant" genoemd.
APC had een eigen vloot schepen. De zeeschepen werden grotendeels in Amerika gebouwd, en voor een kleiner deel in België. Maar APC had ook een vrij omvangrijke vloot binnenvaartschepen: in totaal 105 metingen van schepen gebouwd tussen 1882 en 1950. Dat waren merendeels tankschepen, maar ook een paar lichters, wat (kantoor-) arken en twee havensleepboten. Die zien we terugkomen in de scheepsmetingen. Het gaat om 55 'eerste metingen', met andere woorden: unieke schepen. (Ik heb de schepen die na 1951 in opdracht van Esso gebouwd zijn niet meegeteld.) Als we die unieke schepen verder uitsplitsen dan blijkt dat ze op veel verschillende werven gebouwd zijn: 14 werven voor 55 schepen. Er was geen duidelijke huisleverancier: 5 schepen kwamen van Wilton, 8 (zuster-) schepen werden in 1928 en 1929 gebouwd bij de Gebr. Boot in Aphen a/d Rijn en 4 schepen werden in de periode 1948 - 1950 bij Figée in Vlaardingen.
Nou komt het vreemde: van die 105 metingen zijn er 18 van schepen die door APC zelf gebouwd zouden zijn. Daar valt wel wat op af te dingen: om te beginnen gaat het om maar vier "eerste metingen". Van de 14 overige metingen, hermetingen dus, is in 11 gevallen de werf veranderd. Eerst was het een gekende werf, later werd het APC. De overige drie gevallen hadden oorspronkelijk geen opgave van de werf, en bij hermeting werd er APC van gemaakt. Er lijkt een patroon in te zitten: als APC een schip laat meten, of het nou nieuwbouw is of een hermeting van een bestaand schip, dan geeft het bedrijf aan de scheepsmeter als werf op: APC in Rotterdam. In één geval zelfs expliciet in Charlois. Maar ... APC hàd helemaal geen werf! Ik kan geen snipper bewijs vinden (Google, Delpher) van een eigen werf van APC, A.P.C., American Petroleum Company of Standard Oil. Als er al wat te vinden valt, is het "bewijs" daarvoor ... te vinden in de liggers van de Scheepsmetingsdienst.
Ik denk dat APC een onderhoudsfaciliteit had, waarschijnlijk aan de Sluisjesdijk in Rotterdam, waar schepen werden onderhouden en misschien aangepast en gemoderniseerd. Als een scheepsmeter vroeg waar zo'n schip gebouwd was gavan de medewerkers van APC kennelijk als antwoord dat het bij henzelf gebouwd was ... zelfs als dat aantoonbare onzin is. Ik geef één voorbeeld: meting A7437N gaat over een binnenvaarttanker uit 1902. Dat schip is voor het eerst gemeten in 1902 en dan wordt de werf niet genoemd. Dat schip wordt in 1931 hermeten, dus bijna 30 jaar later, en dan wordt als werf ineens opgegeven, jawel, de werf van APC. En zo kan ik meer gevallen opnoemen. Met de bouw van de Maastunnel in 1937 verhuise de werf van Bonn en Mees naar de Sluisjesdijk. Kochten die soms het oude (onderhouds-)werfterrein van de APC?
Een bijkomend probleem is dat APC zijn tankers wel liet meten, maar niet liet brandmerken. Dat gebeurde meestal pas in de Esso tijd. Ja, toen waren die schepen al zo oud dat je alles kon maken van de bouwwerf.
Kortom: weinig tot geen externe vermeldingen van een APC werf. Van veel schepen waar de geschiedenis wèl van is te achterhalen blijkt dat ze gebouwd zijn bij andere werven. Ik denk dat APC een wat te grote broek heeft aangetrokken bij die schepen die op een eigen werf gebouwd zouden zijn. Ik geef mijn mening graag voor een betere -- mits onderbouwd met andere bewijzen dan uit de scheepsmetingen.
(JS, mei 2019. Geheel herzien maart 2023)
Aanvullingen en verbeteringen zijn altijd welkom! E-mail ze naar wervenlijst[at]s2ho.nl
Vervang [at] door een apestaartje (@). Zo krijgen wij beduidend minder spam!