Werf: N.V. Scheepsbouwwerf en Machinefabriek 's Lands Welvaren, I.S. Figee

in Vlaardingen

Deze pagina geeft bijzonderheden over deze werf. Als u de pagina gelezen hebt kunt u hem sluiten. U komt dan terug op de detailpagina over het schip.

Toelichting

Er ging in de metingen nog al eens iets fout bij het overnemen van de werfnaam: vaak kregen de scheepsmeters de naam van de werf niet te zien maar werd die verteld door de schipper of de eigenaar. De meters schreven op wat ze dachten te horen.
Bovendien was het handschrift van de meters niet altijd even duidelijk, dus bij het digitaliseren van de scheepsgegevens ging ook nog wel eens wat mis. We hebben getracht de naam van de werf te achterhalen zoals die door de werf zelf het vaakst gebruikt werd. In dit geval dus: "N.V. Scheepsbouwwerf en Machinefabriek 's Lands Welvaren, I.S. Figee".

Algemeen

De werfcode is: =Figee-Vlaardingen
Desgewenst kunt u alle metingen van schepen van deze werf inzien, onafhankelijk van de spelling die in de metingen voor de werf gebruikt is.

Het adres van de werf was Havenstraat in Vlaardingen.  
(De positie op het kaartje is bij benadering.)

Er staan 82 metingen voor deze werf in de database. Daarvan zijn er 58 eerste (of enige) metingen, dus met redelijke zekerheid unieke schepen.

De werf was gespecialiseerd in vissersschepen, maar ook wel binnenvaartschepen.

Het eerste bouwjaar (dus niet meetjaar!) dat in de metingen voor de werf vermeld wordt is 1881.

Het laatste bouwjaar dat in de metingen voor de werf vermeld wordt is 1953.

Bijzonderheden

Deze werf is goed gedocumenteerd op de website over de IJM 290 Johanna. Daar verwijs ik graag naar (zie de Bronnen en Literatuur). Die site verhaspelt de generaties Figee, dus daar leg ik in onderstaand stuk wat meer de nadruk op.

In 1868 wordt een bestaande werf aan de Havenstraat voor ƒ 7000,– verkocht aan Gerrit van Duffelen Figee, scheepsmaker te Vlaardingen. In januari 1876 verhuurt Van Duffelen Figee de werf aan Isaac Samuel Figee Sr. (1817-1897). In 1881 koopt I.S. Figee de werf van Van Duffelen Figee.

Figee Sr. haalt zijn zoon Isaac Samuel Figee Jr. (1844-1932) in 1878 of 1879 het bedrijf. Die breidt de werf uit en gaat over op ijzer- en later staalbouw. De oudste meting die we hebben voor de werf (R1610N), van het boeierschip Koopmans Welvaren uit 1881, geeft aan dat dat schip al van ijzer is. Het oudste stalen schip van deze werf dat in de liggers staat is meting R3565N, de stoomboot Julian uit 1909.

I.S. Figee Jr. krijgt 12 kinderen, van wie er, zelfs voor die tijd, opmerkelijk veel jong gestorven zijn. Maar zoon Isaac Samuel (de derde generatie dus van die naam: 1878-1946) gaat in 1902 bij de werf werken en komt in 1905 in de directie. Hoe lang de beide generaties Figee (Jr. en III) samen de directie gevoerd hebben is niet duidelijk. Ook de jongste zoon van I.S. Figee Jr., Gerrit (1890-????) heeft op de werf gewerkt, maar hij is niet in de directie gekomen.

De metingen zeggen in het geval van deze werf lang niet alles. De werf heeft vooral veel vissersschepen gebouwd, en die werden maar zelden gemeten. Toch zien we ook in de metingen een grote productie van stoomboten en motorschepen vlak voor, maar vooral in de vijf à zes jaar na de Eerste Wereldoorlog. De werf was onder Figee Jr. heel succesvol.

In 1921 koopt Figee een tweede werf, in Maassluis, die hij eveneens 's Lands Welvaren noemt. (zie: =Figee-Maassluis) Dat wordt kennelijk niet helemaal het succes dat hij ervan verwachtte, althans, hij verkoopt hem alweer in 1929 -- kort voor de beurskrach in New York die het begin was van de grote depressie. Net als andere werven moest Figee in Vlaardingen in de depressie sterk inkrimpen. In 1936 is de nood zo hoog gestegen dat de werf geherfinancierd moet worden. Hij wordt omgezet in een naamloze vennootschap. Vanaf dat moment is de officiële naam "Werf I.S. Figee N.V.", maar iedereen (inclusief het briefpapier van de werf) blijft de naam 's Lands Welvaren gebruiken. De directeur van de N.V. blijft Isaac Samuel Figee III.

Misschien door die kapitaalinjectie komt de werf in de tweede helft van de jaren dertig sterk terug met een serie zelf ontworpen motor-trawlers die hoofdzakelijk door Belgische rederijen worden afgenomen. In de scheepsmetingen zit een enorm gat tussen 1930 en 1947, wat er op duidt dat Figee zich in de depressiejaren van de binnenvaartmarkt heeft teruggetrokken.

In 1943 draagt Isaac Samuel Figee III de directie over aan zijn zoon Jacob Figee (1912 - 1989). Een oudere broer van Jacob, Gerrit Figee (1909-1990) zit ook in het scheepsbouwvak, maar hij komt niet in de familiewerf. Hij studeerde scheepsbouw aan de (toen nog) T.H. Delft en koos in 1939 voor een academische carrière. Het bloed kroop kennelijk toch naar de praktijk: in 1946 werd hij hoofdingenieur bij de werf Gusto in Schiedam, later werkte hij voor later werkte hij voor de Antwerpse aannemingsmaatschappij Ackermans & Van Haaren. Op 1 december 1957 werd hij Directeur Scheepsbouw bij Verolme’s Verenigde Scheepswerven.

In september 1944 is de werf geheel verwoest door de Duitsers. Het is opmerkelijk hoe snel de Rotterdamse werven (niet alleen Figee) zich na 1945 weer oprichten. Allereerst natuurlijk met reparatiewerk aan beschadigde schepen en pontons, en het ombouwen van geallieerd legermaterieel tot bruikbare vaartuigen. Vanaf 1947 volgt ook weer nieuwbouw. En dan volgt een hausse aan binnenvaartschepen. Maar liefst 34 metingen, zo'n 40% van het totaal aantal metingen van de werf, gaan over schepen die gebouwd zijn tussen 1947 en 1953. Daarna stoppen de metingen abrupt -- maar de werf niet.

De werf aan de Havenstraat werd te klein. In 1946 koopt de werf een tweede terrein aan de oostzijde van de Koningin Wilhelminahaven. In de haven komt een droogdok te liggen voor schepen tot 400 ton. In 1952 komt er een tweede droogdok (dat de werf kocht in Boulogne en over zee naar Vlaardingen liet verslepen) voor schepen tot 800 ton. In 1957 worden een bedrijfshal en een kantoor aan de Wilhelminahaven gebouwd. Daarna ligt het zwaartepunt van de werf in de Wilhelminahaven. In de jaren '60 wordt het bedrijf aan de Havenstraat ontruimd en gesloopt.

De jaren 1955-1965 vormen het hoogtepunt voor de Nederlandse scheeepsbouw. Begin jaren '60 werken er bijna 1.000 mensen bij Figee. Daarna gaat het snel bergafwaarts. Figee is een van de eerste werven die het niet meer kan bolwerken, ook al omdat er geen familie meer is die Jacob Figee kan opvolgen. In 1969 worden het bedrijf en het terrein verkocht aan het Havenbedrijf Vlaardingen Oost. (Zie: =HVO-Vlaardingen)

(JS, mei 2022)

Literatuur en bronnen

Aanvullingen?

Aanvullingen en verbeteringen zijn altijd welkom! E-mail ze naar wervenlijst[at]s2ho.nl
Vervang [at] door een apestaartje (@). Zo krijgen wij beduidend minder spam!